Dược liệu chứa tinh dầu

Thủy xương bồ –Acorus calamus , Acoraceae

Tên khác: Thủy xương bồ, Bạch bồ, Nê xương bồ (nê = bùn).

Tên khoa học: Acorus calamus L., Acoraceae (họ Xương bồ).

Mô tả cây: Cây sống vùng đầm lầy, thân rễ phân nhánh nhiều, màu đỏ nhạt, có mùi thơm nồng. Lá hình gươm có một gân chính. Cụm hoa hình trụ. Hoa 6 cánh màu vàng lục nhạt. Quả mọng.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến: Thân rễ (Rhizoma Acori calami).

Thành phần hoá học: Thân rễ có chứa tinh dầu (1,5-3,5%) chủ yếu là , , , iso-acoron, , dehydroxy isocalamendiol, calamen, calamenon, asarylaldehyd, camphen,… Ngoài ra còn có coumarin, saponin, chất đắng acorin (khi tiếp xúc với không khí bị oxy hóa chậm thành nhựa), tanin, acid béo, cholin.

Công dụng và cách dùng: Kích thích tiêu hoá, lợi tiểu, trị cảm, viêm phổi, viêm khí quản, đau ngực.

Ghi chú: Cần phân biệt với Thạch xương bồ (Acorus tatarinowii Schott, cũng thuộc họ Acoraceae) thường mọc hoang dọc khe suối hoặc bám trên những vách đá ẩm ướt – chứ không mọc dưới nước như Thủy xương bồ – bộ phận dùng cũng là thân rễ, chứa nhiều tinh dầu, dùng trị động kinh, phong thấp, mụn nhọt, lợi tiểu).